Komunikacja to nie tylko podstawowe narzędzie pracy trenera z zawodnikami. Komunikacja pozwala również w odpowiedni sposób zarządzać rodzicami, którzy stanowią istotną role w procesie edukacji młodych zawodników. W codziennej pracy komunikacja z rodzicami jest często dla trenerów tak naturalna, że bardzo rzadko zastanawiają się nad jej formą, przez co nie traktują jej jako narzędzia pracy, a tym bardziej jako elementu trenerskiego warsztatu. Krytykując postawy rodziców, często zapominają o tym jak duży wpływ mogą mieć jako trenerzy, na ich zachowania i bezpośrednie oddziaływanie na piłkarski rozwój swoich pociech. Nie zastanawiają się nad tym co jako trenerzy mogą zrobić, aby rodzice byli pozytywną częścią  wspólnej gry, a nie przeciwnikiem utrudniającym pracę…

Oto kilka wskazówek o czym należy pamiętać budując komunikacje z rodzicami:

Komunikacja jak każdy inny element treningu powinna mieć swoją strukturę, czas i miejsce.

Im bardziej przejrzysta struktura komunikacji, tym łatwiej będzie przebiegała praca. Rzadko kiedy trenerzy skupiają się stworzeniu wygodnego dla obu stron modelu komunikacji. Zazwyczaj interakcja z rodzicami odbywa się po treningu. Praktycznie każde zajęcia kończą się rozmową choćby z jednym rodzicem. Tym samym nasz trening wydłuża się. W przypadku większej liczby rodziców zarówno nasz czas jak i czas oczekiwania na rozmowę z nami przeciąga się w nieskończoność. Jak temu zaradzić? Co zrobić, aby w czas każdego treningu nie wliczać dodatkowych kilkudziesięciu minut? Warto pomyśleć o przyjęciu określonego systemu komunikacji tak, aby rozmawiać z rodzicami swoich zawodników często, ale w wyznaczonych przez trenera miejscach i godzinach. To nie tylko systematyzuje pracę, ale również powoduje, iż w oczach rodziców to trener jest gospodarzem tych spotkań. Szanujmy swój czas, ale również czas rodziców.

Trzymaj się jednego systemu komunikacji.

Warto pomyśleć o podziale komunikacji na 3 etapy:

• Komunikacja długofalowa – to komunikacja przed, w trakcie i po sezonie, maksymalnie 3 spotkania w ciągu roku, podczas których można wspólnie omówić fundamentalne i strategiczne zagadnienia np.: filozofię pracy trenera, cele na najbliższy sezon, model szkolenia, zasady panujące w zespole, zasady obowiązujące rodziców i piłkarzy, ogólne zasady wyboru zawodników do zespołu, harmonogram czasowy pracy, miejsca treningu, obozy i zgrupowania, analizę postępów zespołu i zawodników, plany na przyszłość, czy inne sprawy strategiczne z punktu widzenia klubu/zespołu. Forma komunikacji głównie werbalna poparta prezentacją lub/i dokumentem dla rodziców zawierającym najważniejsze ustalenia.
• Komunikacja krótkoterminowa – to bieżący czas dla rodziców, maksymalnie 1 spotkanie w miesiącu, w wyznaczonym przez trenera czasie i miejscu. Podczas spotkań można wspólnie omówić bieżące zagadnienia wynikające z funkcjonowania zespołu. Jest to również czas na rozmowy indywidualne, pytania od rodziców, oceny zawodników czy sprawy wychowawcze. Forma komunikacji to spotkania z rodzicami w ustalonych wcześniej miejscach i czasie, w formie dyżurów.
• komunikacja ad-hoc – tylko ważne palące problemy, które nie mogą poczekać do comiesięcznego spotkania i są omawiane przed lub po treningu.

Nauczmy rodziców sztywnych standardów funkcjonowania.

Jeżeli trener przyjmuje schematy komunikacji opisane powyżej lub modyfikuje je na swoje potrzeby musi pamiętać, aby bezwzględnie ich przestrzegać. Podczas każdego spotkania warto o nich przypominać jednocześnie tłumacząc dlaczego je wprowadziliśmy! Pamiętajmy, że każdy wyłom którego dokonamy, każde odwołane spotkanie, osłabia wprowadzone zasady i prowadzi do chaosu komunikacyjnego. Z drugiej strony sztywne standardy (jeśli chodzi o strukturę-proces, a nie formę komunikacji) mają to do siebie, iż po ich wprowadzeniu łatwiej zarządza się grupą. Nie jest to proces natychmiastowy, ale przyzwyczajając rodziców do nowych standardów i schematów oraz wykazując się asertywnością, po czasie osiągniemy komunikacyjny i organizacyjny sukces.

Edukujmy.

Konflikty lub napięte sytuacje wynikają zazwyczaj z wzajemnego niezrozumienia. Jeżeli rodzić nie ma jasno sprecyzowanych informacji ze strony trenera odnośnie filozofii jego pracy oraz założeń i celów procesu treningowego, ma prawo czuć się zaniepokojony. Przecież każdy rodzic powierza trenerowi swój największy Skarb! Podczas spotkań długookresowych warto przywiązywać szczególną wagę do edukacji rodziców. O czym powinno się mówić? Przede wszystkim o filozofii swojej pracy, celach wynikowych/rozwojowych, ogólnych zasadach doboru zawodników na mecze/turnieje. Warto też wspominać o sprawach wykraczających poza nasze działania na treningu takich jak dieta czy rozwój fizjologiczny i emocjonalny dziecka. Szczególny nacisk trenerzy powinni kłaść na edukowanie rodziców pod kątem ich podejścia do uprawiania sportu przez dzieci. Ważne jest to, że nie wystarczy tu tylko i wyłącznie piętnowanie negatywnych zachowań. Istotne jest pokazanie i wytłumaczenie w jaki sposób te zachowania wpływają na emocjonalny i sportowy rozwój młodych zawodników.

Wyznaczajmy granice i konsekwentnie zwracajmy uwagę na ich przestrzeganie.

Analogicznie jak w przypadku pracy z młodymi zawodnikami, w kontaktach z rodzicami, trener musi wytyczyć konkretne granice dające jemu komfort pracy, a rodzicom komfort czuwania nad rozwojem swojego dziecka. Nie ma na to jednej recepty. Tak samo jak różne są dzieci, różnorodne bywają grupy rodziców. Każdy trener granice musi dostosować do stylu własnej pracy i specyfiki grupy, z którą ma bezpośredni kontakt. Ważne jest to, aby ustanowionych raz granic bezwzględnie przestrzegać. Każdy wyłom i odstępstwo od ustalonych reguł zakłóca przekaz komunikacyjny i negatywnie wpływa na budowany przez trenera autorytet.

Czasem warto dać rodzicom poczuć się potrzebnymi. angażujemy rodziców w życie drużyny, ale ZAWSZE pod kontrolą.

Rodzice młodych zawodników często chcą, w dobrej wierze, pomagać trenerowi. Warto korzystać z ich pomocy jednak trzeba to robić z rozwagą i pod odpowiednią kontrolą. To trenerzy powinni wychodzić z inicjatywą i pomysłami pomocy lub ewentualnego wsparcia. Czasem warto odrzucić nawet najbardziej wartościową pomoc, jeśli może ona prowadzić do konfliktów lub powodować zbytni wpływ rodziców na pracę trenera w późniejszym okresie.

Korzystajmy z formy pisemnej. ułatwia ona egzekwowanie ustaleń z rodzicami.

Każda pozawerbalna forma komunikacji w relacjach z rodzicami zdecydowanie wzmacnia przekaz trenera. Warto korzystać nie tylko z różnego rodzaju form multimedialnych  (prezentacje, filmy) ale również pozostawić ślad po spotkaniach w formie dokumentów przekazywanych rodzicom. Nie namawiamy do „wymuszania:, na rodzicach podpisów pod wewnętrznymi regulaminami czy innymi ustaleniami wdrażanymi przez trenera. W takich relacjach zawsze musimy zachować balans tak aby obie strony czuły się komfortowo. W trudnych relacjach możemy poprosić o podpis ze strony rodzica, a następnie w całości oddać mu podpisany dokument z informacją, iż jedyna kopia takiego dokumentu jest tylko dla niego.

Sytuacje konfliktowe rozwiązujmy stanowczo i jednoznacznie, aby nikt nie miał wątpliwości jakie jest zdanie trenera.

W każdej pracy nieuniknione są konflikty. Musimy pamiętać, że w drużynie to trener odpowiada za sprawiedliwe rozwiązanie ewentualnych niejasności i konfliktowych sytuacji. Istotne jest to, że wybrane przez trenera rozwiązanie nie może budzić jakichkolwiek dwuznaczności. Zawsze po rozstrzygnięciu problemu nie może pozostać nawet najmniejsza wątpliwość jakie jest zdanie trenera. Nawet trudnymi i niepopularnymi decyzjami, jeśli są podane w odpowiedniej formie, trener buduje swój autorytet. Swoje zdanie trener powinien wyrażać jasno, nie wchodząc w zbędne rozmowy i dyskusje. To do trenera należy ostatnie słowo i za to słowo trener ponosi pełną odpowiedzialność.

O CZYM JESZCZE WARTO PAMIĘTAĆ?

W natłoku codziennych obowiązków rozmowy z rodzicami bywają trudne i męczące. Będą one dużo prostsze jeśli nie będziemy zapominać o tak prozaicznych sprawach jak kultura osobista, uśmiech, szacunek i umiejętność wykazywania się empatią. W relacjach z rodzicami trener powinien być kulturalny i nie traktować rodzica z góry. Pamiętajmy, że uśmiech potrafi pomóc nawet w najtrudniejszej rozmowie. Trenerze – traktuj rodziców tak jak Ty chciałbyś być potraktowany w podobnej sytuacji.
Jak można podsumować proces budowania komunikacji z rodzicami swoich zawodników?
W tak specyficznych relacjach najważniejsza jest przejrzystość struktury, klarowność, konsekwencja i systematyczność edukacji. Techniczne aspekty związane z formą wypowiedzi, czy sposobem jej przekazania nie odgrywają aż tak istotnej roli jak w komunikacji z młodymi zawodnikami. Dobrze i regularnie prowadzona komunikacja z rodzicami ma przede wszystkim ułatwiać  trenerom pracę. Więcej o samej strukturze i formach komunikacji dowiecie się na szkoleniach Football Lab. Zapraszamy.

Łukasz Budzyński
Laboratorium Futbolu